Aristoteliske restar i den vitskaplige revolusjonen - Del 1

Den vitskaplige revolusjonen seiast å ha ført til eit paradigmeskifte i den europeiske naturfilosofien. Fleire renessansetenkarar utfordra bevisst den aristoteliske tenkemåten; dei teleologiske prinsippa vart avvist av mellom andre Descartes, som sette kausallova som einaste gyldige årsaksforklaring. Men, sjølv om det skjedde eit skift vekk frå det aristoteliske paradigmet, kan det tenkjast at somme aristoteliske element sneik seg med i dei nye tankestraumane, og danna ubevisste føresetnadar for dei nye teoriane? 

I vår prøvde eg meg på påstanden om at naturvitskapen etter den vitskaplige revolusjonen har vidareført ein ubevisst teleologi. Dette vart i løpet av våren til ei semesteroppgåve i filosofihistorie, som vi på K. West trykker som ein føljetong i vekene framover. 

Introduksjon.
Den vitskaplige revolusjonen seiast å ha ført til eit paradigmeskifte i den europeiske naturfilosofien. Frå antikken og gjennom middelalderen hadde ein kosmologi med utgangspunkt i Aristoteles sine teoriar vore fundamentet for korleis ein gjorde studie av verda ikring ein. Aristoteles sin teori for endring var teleologisk retta, og den gav det guddommelige ein sentral plass. Desse prinsippa vart tolka inn i eit kristent verdsbilete, og heldt slik ein dominerande posisjon gjennom middelalderen. Fleire renessansetenkarar utfordra bevisst den aristoteliske tenkemåten; dei teleologiske prinsippa vart avvist av mellom andre Descartes, som sette kausallova som einaste gyldige årsaksforklaring. Eksperimentelle og matematiske verkty vart teke nytta i større grad til å underbygge teoriar, noko som førte til fleire teknologiske nyvinningar. Både synet på korleis verda var innretta, og korleis ein skulle studere denne verda, var i endring.

Men, sjølv om det skjedde eit skift vekk frå det aristoteliske paradigmet, kan det tenkjast at somme aristoteliske element sneik seg med i dei nye tankestraumane, og danna ubevisste føresetnadar for dei nye teoriane? Mi tese er at ein type heilskapstenking er vidareført i den vitskaplige revolusjonen. Dette gjer at samspelet mellom teori og praksis ikkje vert uproblematisk ved utviklinga av ein meir empirisk naturvitskap. Eg vil også hevde at ein del metafysiske storleikar som ein finn hjå Aristoteles, er vidareført hjå ein tenkar som Descartes, molegeins på grunn av ei heilskapstenking som kan ha visse fellestrekk mellom dei to filosofane. For å studere denne hypotesen, vil eg gi oppgåva ei form som kanskje kan samanliknast med ei hypotetisk-deduktiv testing, noko som for så vidt kan gjenspeile påverknaden renessansen hadde på tenkemåten i dag.

I den første delen vil eg gi ei kort oversikt over dei sentrale omgrepa som vert presentert av Aristoteles i Metafysikken, for slik å kunne gi ein bakgrunn for den aristoteliske naturvitskapen, og for kva rolle heilskapstenkinga spelte i hans kunnskapsteori. Som ein meir generell kommentar til metafysisk heilskapstenking, vil eg nytte Bertrand Russell sin diskusjon av den logiske mystikken. I høve til den vitskaplige revolusjonen vil eg gå nærare inn på Paul Feyerabend sitt studie av Galileo Galilei i hans bok ”Against method”, samt Descartes sin ”Discourse on method”. Etter dette vil eg diskutere desse tenkarane opp mot den tesen eg har sett opp i introduksjonen til oppgåva. Sentralt her vil vere 1) korleis er den verda som naturfilosofen studerer innretta? Og 2) kva metodologi vil han nytte til å skaffe seg kunnskap om denne verda? Til sist vil eg driste meg til å trekke nokon konklusjonar.

Neste veke: Aristoteles sin guddommelige orden.