Viktig, viktigare og viktigast sakprosa.

Den tidligare omtalte kåringa av den beste sakprosalitteraturen i Noreg etter krigen treng nok ein kommentar. Leiar for nynorsk kultursentrum og jurymedlem i kåringa, Ottar grepstad, forsvarar juryen sitt val mot kritikken frå Pål H. Bakka og ymse ymse andre i Dag og Tid.

Stort sett er dette forståelige poeng som ikkje skal diskuterast nærare. Men, då eg hadde kome nesten mot slutten av innlegget les eg dette:

"Saknet av bøker frå ikkje-humanistiske fag er til å forstå. Det er også lett å forstå kvifor dei manglar. Når litterære og dermed også språklege kvalitetar skal reknast med, fell skrekkeleg mange samfunnsvitarar og realistar gjennom. Faget sitt kan dei, men altfor sjeldan ser dei kva språket gjer med kunnskapen deira og kva dei kan bruke språket til. Dei skriv rett og slett ikkje godt nok, dvs. ikkje klokt nok, som Georg Johannesen sa i eit av sine mange skjulte sitat frå klassisk retorikk. Difor er det bra viss sakprosakåringa minner om at humanistar faktisk kan noko som er allment viktig, og som ofte er det viktigaste."

For det første er det å missta form for kvalitet, og rett og slett vekk definere det som ikkje er skrive "bra nok" som "klokt nok" noko som vitnar om eit ganske skakkøyrt syn på kva som tel når tankeverksemd skal vurderast. Dette er form-purisme, der forma er det einaste som tel, og innhaldet mindre viktig. Spørsmålet mitt tilbake vert då om eg skal vurdere Grepstad sitt innlegg berre etter form-messige kriterie. Det trur eg ikkje han hadde likt sjølv heller.

For det andre er det jo feil at det ikkje er skrive formmessig god prosa innan andre felt enn samfunnsvitskapane. Det at Grepstad og juryen trur annleis, viser heller at dei burde hatt meir breidde i juryen. Berre fordi du ikkje veit om det, betyr ikkje at det ikkje finnast.

For det tredje: At humanistar kan noko som er allment viktig, og som difor kan vere viktig, er nok sant. Ein skal ikkje ta frå dei det. Men ein kan ikkje seie at berre fordi Watson & Crick sin artikkel om DNA-strukturen ikkje er humaniora, så er den ikkje viktig. 

Summa sumarum viser dette at Ottar Grepstad bryr seg mest om humaniora og samfunnsvitskap. Om resten av juryen meiner som han, er det mange vitskapsgreiner som ikkje kom med fordi Grepstad et al. ikkje bryr seg så mykje om dei. Alle må kunne sin Ibsen, men ingen må kunne termodynamikken si 2. lov fordi humaniora har gjort naturvitskapen til eit studieobjekt, og til det eigentlige.

Avset Ottar Grepstad som direktør for Nynorsk Kultursentrum, ellers så skiftar eg til bokmål. Og skaff han ein plass på Ex. Phil.