Kunnskap i det små, del3: tRNA - eit nydelig molekyl.

Hei igjen. Då håper eg de har fyllt på ein ny kopp kaffi, og sett dykk vel til rette.

Som vi såg sist, byrja ting å stige forsiktig fram frå det ukjende for Zamecnik (elegant teikna til høgre) og venner. Dei hadde altså fått eit system med ulike fraksjonar frå ultracentrifuga, som hadde ulike biokjemiske eigenskaper. Desse fraksjonane kunne ein så kombinere på ulikt vis, og måle om ein fekk laga nye protein.

Det som kan vere greit å nevne litt om, er at Zamecnik og venner var det ein kan kalle biokjemikerar. Så kva er ein biokjemikar i høve til ein molekykærbiolog? Det visste eg ikkje sjølv før eg las denne boka. Det faget som i dag heiter molekylærbiologi, og som er eit ganske så nytt fag, er ei samanslåing av mange greiner, som medisin, kjemi, fysikk, biologi etc. På denne tida hadde ikkje denne samanslåinga kome så langt, og det var eit større skilje mellom biokjemikerar og molekylærbiologar - dei hadde to ulike forskningstradisjonar, forska på ulike, men stadig meir konvergerande ting, og hadde eit ulikt fagspråk. Biokjemikerane hadde lenge vore beskjeftiga med metabolismen, og dei snakka om metabolske intermediat og den slags. Slik sett var protein-danninga ein del av metabolismen, då energi her vart brukt til å bygge nye byggesteinar. Molekylærbiologane, derimot, snakka meir i termer om informasjonslagring, og om informasjonsvegar i cellene: DNA, RNA. Desse to fagområda krasja etterkvart inni kvarandre, med all den forvirringa det førte til.

I Zameckik sine fraksjonar dukka det nemlig opp eit problem: korleis vart den enkelte aminosyra "aktiv" på ein slik måte at den gikk inn i den nye aminosyre kjeda? I ein av fraksjonane registrerte ein RNA som var løyselig i vatn. Vanlig RNA, som ein visste om frå før, var ikkje løyselig på same måten. Kva var dette RNAet? Det ein no hadde, var eit ekperimentelt system med så mange kjende variablar, at ukjende spor av ulik sort kunne lokaliserast og undersøkast. Desse ukjende spora var ikkje bestemt av nokon tenkt teori om protein syntese: dei var eit direkte resultat av oppbygginga av det eksperimentelle systemet. Her har ein det som kjenneteikner eit eksperimentelt system som skal fungere: det må vere lukka nok til at det ikkje vert kaotisk (for mykje ukjent vert umogleg å ha oversikt over), og ope nok til ikkje å stenge ute potensielle ukjende faktorar. I dette tilfellet var faktoren det som seinare vart kjend som transfer-RNA (tRNA). Det vart klart at kvar aminosyre vart "aktivert" av kvart sitt tRNA, og dette gjorde at kva type aminosyre som vart sett inn i det nye proteinet ikkje var tilfeldig. tRNA vandra frå å vere ein biokjemisk fraksjon som resultat av centrifugering og løyseligheit, til å vere ei informasjonsbærande eining.

Dette førte til eit skift i arbeidet. tRNAet vart det nye punktet ting dreia seg om. tRNA var ein informasjonsbærar, noko som tilhøyrde molekylærbiologien sine fagtermer. Protein syntesa var ikkje så mykje lenger eit metabolisme-anliggande som det var eit anliggande for uttrykking av informasjon. Informasjon frå kvar? Francis Crick, som i desse dagar (nokre år før), hadde hadde vore med på kartleggjinga av strukturen til DNA, hadde byrje å fundere i moglegheitene for at DNA var bæraren av cellene sitt arvestoff. Folk byrja å tenke samanhengar, og to fagfelt, som hadde problemer med å forstå kvarandre, måtte byrje å lære seg kvarandre sitt pensum. I tRNAet kan ein seie at dei to fagfelta møttes, og prosjektet tok fart vidare i ei ny og uforutsett retning.

Spørsmålet var no: om DNA var lageret for arvestoffet, og protein vart laga spesifikt frå tRNA, korleis var ledda mellom?

Meir om det neste gong...